Volkskrant 12-09-2018
NIEUWS POLITIEK
SP en werkgevers plots zij aan zij voor sociale werkplaatsen
Plots verenigd in een zeer opmerkelijk bondgenootschap roepen de Socialistische Partij en ondernemingslobby VNO-NCW het kabinet op de sociale werkplaatsen te redden. ‘Het organiseren van werk voor mensen met een beperking is simpelweg een kwestie van beschaving’, stellen SP-leider Lilian Marijnissen en werkgeversvoorzitter Hans de Boer in een gezamenlijke open brief.
Gijs Herderscheê 12 september 2018, 19:34
Het gaat om werkplekken voor gehandicapten. Tot 2015 konden die terecht in sociale werkplaatsen, waar toen nog zo’n 100 duizend mensen werkten. Sinds dat jaar zijn de werkplaatsen in een sterfhuisconstructie terechtgekomen omdat er geen nieuwe instroom mogelijk is. Het kabinet Rutte II wilde dat arbeidsgehandicapten op de gewone arbeidsmarkten zouden integreren.
Het bedrijfsleven wil daarvoor de komende jaren 100 duizend plekken vrijmaken voor gehandicapten, de overheid 25 duizend plaatsen. Lukt dat niet, dan moeten boetes betaald worden. Daarnaast moeten gemeenten 30 duizend mensen ‘beschut werk’ bieden.
Het bedrijfsleven ligt op schema met het bieden van werk aan gehandicapten, de overheid ligt ver achter en gaat zichzelf boetes opleggen. Het lukt de gemeenten ook niet om voldoende van zulke beschutte werkplekken te regelen. Dat moeten er in 2050 30 duizend zijn. Dit jaar moesten er al 5.800 beschutte werkplekken zijn, maar zijn er slechts 1.465 gerealiseerd.
Onhoudbare situatie
Marijnissen en De Boer noemen de situatie ‘onhoudbaar’. Zij verwijzen naar een rapport dat het Sociaal en Cultureel Planbureau vorige week publiceerde. ‘Voor mensen met een arbeidsbeperking daalde de kans op een baan de afgelopen jaren van 50 naar 30 procent.’
Samen roepen zij het kabinet op om de sociale werkplaats een tweede leven te geven. Zij verwijzen daarbij naar een advies van de Sociaal-Economische Raad uit 2016. ‘In 2016 waarschuwde die raad al dat de ‘sterfhuisconstructie’ van de sociale werkplaatsen tot problemen leidde. ‘Gooi niet je oude schoenen weg voordat je nieuwe hebt’, schrijven Marijnissen en De Boer nu. ‘Een wijsheid die ook vandaag de dag nog geldt: de afbouw van sociale werkplaatsen gaat sneller dan de opbouw van het benodigde alternatief.’
Samen doen zij concrete voorstellen aan het kabinet. Zij willen dat in elk van de 35 ‘arbeidsmarktregio’s’ een goed draaiende sociale werkplaats komt, die moet zorgen dat er voldoende beschut werk is. Die werkplaatsen ‘zorgen voor betere doorstroom naar werk door mensen goed voor te bereiden en te begeleiden, zodat ze er klaar voor zijn’. Het moet ‘een proactievere Sociale Werkvoorziening’ zijn ‘die het verschil maakt voor werkgevers en werknemers qua ondersteuning’.
Wereld van verschil
De opstelling van Marijnissen en De Boer is niet opmerkelijk, dat zij samen optrekken wel. Tot nu toe waren SP en VNO-NCW in hun maatschappijvisies elkaars tegenpool en meden zij elkaar. De SP heeft zich steeds tegen de inkrimping van de sociale werkplaatsen verzet. Hans de Boer vindt de inkrimping te rigoureus. Bij zijn aantreden bij VNO-NCW in 2014 pleitte hij voor meer beschut werk. ‘Ik weet uit de praktijk hoe verwarrend veranderingen kunnen zijn voor mensen met een handicap. Sommigen raken al compleet in de war als een bushalte dertig meter is verplaatst. Die moet je grote veranderingen niet aandoen’, zei De Boer toen.
Achter de gezamenlijke oproep gaat toch een wereld van verschil schuil. De SP wil de werkplaatsen openhouden met de bijbehorende cao, die betaling tot 120 procent van het minimumloon toelaat. Werkgevers willen vooral werkplaatsen waar arbeidsgehandicapten tegen het minimumloon werkritme kunnen opdoen en vervolgens begeleid kunnen worden naar een plek bij een bedrijf.
DE BRIEF VAN SP EN VNO-NCW
De SP en VNO-NCW zijn het niet zo vaak eens. Als zelfs wij, ideologische tegenpolen, hierin samen optrekken, bewijst dat één ding: de huidige situatie is onhoudbaar! Want dat is de situatie voor mensen met een arbeidsbeperking. Tienduizenden mensen met een beperking zitten nog altijd thuis mede door alle bureaucratie. Daarom doen wij een beroep op dit kabinet: geef de sociale werkvoorziening (SW) een tweede leven; sterker en slimmer en zoals eerder bepleit door de Sociaal Economische Raad (SER)!
Want werk is voor iedereen ontzettend belangrijk. Het geeft ritme, mogelijkheden tot ontwikkeling en sociale contacten. De cijfers die afgelopen week door het Sociaal en Cultureel Planbureau werden gepubliceerd zijn daarom alarmerend. Voor mensen met een arbeidsbeperking daalde de kans op een baan de afgelopen jaren van vijftig naar dertig procent. Hoe is omgegaan met de sociale werkvoorziening is een belangrijke oorzaak van deze daling. Verkeerd beleid moeten we nu vaststellen. Dit terwijl werkgevers- en werknemersorganisaties hiervoor herhaaldelijk hebben gewaarschuwd en dus voorstellen hebben gedaan hoe dit te voorkomen door modernisering van de Sociale Werkvoorziening.
Ook de SP heeft zich altijd verzet tegen de sluiting, omdat er ook een grote groep mensen met een beperking is die het niet redt in een regulier bedrijf. De beschermde plek waar ze zichzelf kunnen ontwikkelen én kunnen bijdragen zou weg vallen. Dat is exact wat er nu gebeurt: met het verdwijnen van de sociale werkplaatsen valt deze groep nu buiten de boot. Zij krijgen niet de kans om mee te doen in de maatschappij en voelen zich afgeschreven.
Sinds 2015 worden er geen nieuwe mensen meer aangenomen in de sociale werkvoorziening. In 2016 luidde de SER hierover al de noodklok en waarschuwde dat de ‘sterfhuisconstructie’ van de sociale werkplaatsen tot problemen leidde. ‘Gooi niet je oude schoenen weg voordat je nieuwe hebt’, concludeerde zij. Een wijsheid die ook vandaag de dag nog geldt: de afbouw van sociale werkplaatsen gaat sneller dan de opbouw van het benodigde alternatief.
Wij vinden het tijd dat het kabinet nu gehoor geeft aan het SER-advies. Werkgevers mogen mensen met een beperking niet in de steek laten en zetten alles op alles om hen een plek te bieden. Dit lukt in de marktsector ook goed maar kan nog beter als we het slim doen met minder bureaucratie en een betere Sociale Werkvoorziening.
Werkgevers hebben daarbij behoefte aan betere faciliteiten voor bijvoorbeeld detachering, en dat werk moet lonen voor mensen. De politiek heeft de plicht om te zorgen dat er niemand buiten de boot valt. Daarom wordt het tijd dat er:
• goed draaiende SW’s komen, tenminste in elke arbeidsmarktregio één,
• die zorgen dat er weer voldoende beschut werk is,
• én zorgen voor betere doorstroom naar werk door mensen goed voor te bereiden en te begeleiden, zodat ze er klaar voor zijn.
• een proactievere Sociale Werkvoorziening die het verschil maakt voor werkgevers en werknemers qua ondersteuning.
Daarom doen wij vandaag samen deze unieke gezamenlijke oproep. We roepen het kabinet op om de sociale werkvoorziening een tweede (beter!) leven in te blazen. Het organiseren van werk voor mensen met een beperking is simpelweg een kwestie van beschaving.
Hans de Boer
Lilian Marijnissen
Deel dit bericht Terug naar nieuwsoverzicht